Историја на Охридската архиепископија 2

„Историјата дејствува и денес, како што ќе дејствува и утре. На изглед таа лежи заедно со одамнешните мртви, но во реалноста таа се движи и со нас живите, како сенка од нашите тела, зашто ништо човечко не настанува од ништо. Денешните собитија ги кријат своите корени во минатото, коешто е стебло на иднината.“ Вака охриѓанецот Иван Снегаров ќе го опише своето дело „Историја на Охридската архиепископија, кое е плод на неговата дипломска работа којашто произлегла по неговите студии во Киев на Духовната академија. Цитат: „…Споменот за Охридската архиепископија… не исчезнал. Осум векови таа го воспитувала православното население во Македонија и оставила неизбришливи траги во неговата душа. Како што ние ги наследуваме карактерните особини на своите родители, дедовци и прадедовци, така воздејствувала врз еден народ и неговата духовна мајка – неговата родна Црква, во чиј скут тој растел, под влијанието на нејзините вдахновени песни и мудри совети. Дали со прочуената револуционерна борба за автономија на Македонија не се одразувала несвесно вековната борба на Охридската архиепископија за својата автокефалија? Во тоа сум целосно убеден, како последица на моето изучување на животот на таа црква. Тоа убедување го искажав во својот труд за Охридската архиепископија.“ Она во што Снегаров длабоко верувал го искажал јасно во неговиот труд: „Историјата на Охридската црква е историја на осумвековната духовна независност, би рекол, на духовна сувереност на Македонија. Историјата на последната нѐ уверува: дека, како што во старо време била основа за духовно обединување на балканските народи, така и сега таа може да се преобрати од јаболко на меѓубалкански раздори, во алка на општо-балканското братство.“